رقومی سازی یا دیجیتایز نقشه
دیجیتایز یا رقومی سازی نقشه ها عملیاتی است که در خلال آن، اطلاعات موجود در نقشه های کاغذی به داده های رقومی رستری یا برداری تبدیل گردیده و برحسب نیاز، اطلاعات توصیفی موجود در نقشه ها نیز به عوارض اضافه میگردد. ﻋﻤﻞ رقومی سازی (دیجیتایز) ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻪ روﺷﻬﺎی متنوعی اﻧﺠﺎم میﭘﺬﯾﺮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ روﺷﻬﺎ دارای وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺧﺎص ﻧﺮم اﻓﺰاری و ﺳﺨﺖ اﻓﺰاری ﻣﺨﺼﻮص به ﺧﻮد میﺑﺎﺷﻨﺪ .
ﻋﻤﻮﻣﺎً ﭼﻬﺎر روش رقومی سازی ﺑﺮداری وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
– رقومی سازی (دیجیتایز) ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﮑﻨﺮ
– رقومی سازی (دیجیتایز) دستی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﺰ دﯾﺠﯿﺘﺎﯾﺰر
– رقومی سازی (دیجیتایز) از روی ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ
– ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪ ﺧﻮدﮐﺎر و ﯾﺎ ﺧﻮدﮐﺎر رﺳﺘﺮ ﺑﻪ ﺑردار
در حالت اول که رقومی سازی (دیجیتایز) ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﮑﻨﺮ مدنظر قرار میگیرد، هدف تهیه یک فایل رستری با قدرت تفکیک مناسب است و در آن تبدیل عوارض و ترسیم آنها انجام نمیگردد. این مرحله به عنوان مرحله مقدماتی برای روشهای دیگر نیز محسوب میگردد.
در روش رﻗﻮﻣﯽ ﺳﺎزی دﺳﺘﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﺰ دﯾﺠﯿﺘﺎﯾﺰر ردﯾﺎﺑﯽ دﺳﺘﯽ ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﯾﮏ ﮐﺮﺳﺮ (Cursor) دﺳﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ روش ﯾﮏ روش ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎ از ﻧﻈﺮ ﻋﺎﻣﻞ رﻗﻮﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . در این روش که جزء روشهای قدیمی رقومی سازی به حساب می آید، ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺼﻮرت یک فایل ﺑﺮداری ﺛﺒﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد.
در این مقاله سعی داریم تا در مورد رقومی سازی از روی صفحه صفحه نمایش یا بعبارتی On Screen Digitizing برای شما مطالبی را بیان کنیم و روش های نیمه خودکار و خودکار را نیز در مقالات آتی بررسی خواهیم نمود.
رقومی سازی (دیجیتایز) از روی ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ
رقومی سازی از روی ﺻﻔﺤﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ بسیار مشابه روش رقومی سازی با استفاده از ﻣﯿﺰ دﯾﺠﯿﺘﺎﯾﺰر اﺳﺖ. در اﯾﻦ روش، اﺑﺘﺪا ﻻزم اﺳﺖ ﻧﻘﺸﮥ ﮐﺎﻏﺬی ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﮑﻨﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﯾﻞ رﺳﺘﺮی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺮدد. وﺟﻪ ﺗﻤﺎﯾﺰ این روش با روش دیجیتایز دستی با استفاده از میز دیجیتایزر این است که در روش رقومی سازی از روی ﺻﻔﺤﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ، ﺑﻌﺪ از اﺳﮑﻦ ﺷﺪن ﻧﻘﺸﻪ، رقومی سازی آن در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﻧﺮم اﻓﺰار گرافیکی ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﺮروی ﺻﻔﺤﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ انجام میگردد و سرعت ترسیم عوارض در آن بالاتر است.
ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻘﺸﻪ اﺳﮑﻦ ﺷﻮد. ﻣﺤﺼﻮل اﺳﮑﻦ ﻧﻘﺸﻪ، ﯾﮏ ﻓﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺖ رﺳﺘﺮی اﺳﺖ. ﺣﺎل میﺗﻮان ﻧﻘﺸﻪ را ﺑﺮ روی ﺻﻔﺤﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﺎﯾﺶ داد .
از ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮل اﯾﻦ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎ، بزرگنمایی و حرکت نمودن بر روی نقشه در یک بزرگنمایی خاص اﺳﺖ . اﯾﻦ ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﮐﻤﮏ میﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺎﯾﻞ رقومیﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ خروجی اﺳﮑﻦ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺒﯿﻨﺪ.
یکی از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎ ﻧﻤﺎﯾﺶ و ﮐﺎر ﻫﻤﺰﻣﺎن داده ﻫﺎی رﺳﺘﺮی (ﻓﺎﯾﻞ خروجی اﺳﮑﻦ) و داده ﻫﺎی ﺑﺮداری (اﻟﻤﺎﻧﻬﺎی ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺎﻣﻞ) اﺳﺖ. ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎی دﯾﮕﺮ ﺷﺎﻣﻞ اﻣﮑﺎﻧﺎت ویرایشی ﻣﺤﺎوره ای ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻧﮓ، ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧﻂ، ﻧﻮع ﺧﻂ، ﻓﻮﻧﺖ، اﻧﺘﺨﺎب و اﺻﻼح ﻻﯾﻪ اطلاعاتی، کپی، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﻄﻮط ﻣﻮازی، ﺗﻮﻟﯿﺪ سمبل و ﻧﻤﺎد، عمود کردن خطوط بر هم، اﺳﻨﭗ ﮐﺮدن، اﻣﺘﺪاد دادن خطوط، حذف تمام یا جزئی از المان، متن گذاری، دوران و … میباشد. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ وﻇﺎﯾﻒ رقومی سازی و وﯾﺮاﯾﺶ داده ﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم میﮔﯿﺮﻧﺪ.
از ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎی اﯾﻦ روش میﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد :
– راحتی ؛ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ دﯾﺪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ دﯾﺠﯿﺘﺎﯾﺰر اﻧﺠﺎم میدﻫﺪ.
– دﻗﺖ؛ بزرگنمایی اﻣﮑﺎن می دﻫﺪ ﺗﺎ ﻣﺮﮐﺰ دﻗﯿﻖ ﺧﻄﻮط ﺑﻬﺘﺮ از روش اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﺰدﯾﺠﯿﺘﺎﯾﺰر رقومی ﺷﻮﻧﺪ.
– ﺳﺮﻋﺖ ؛ ﻣﺮاﺣﻞ رقومی سازی و وﯾﺮاﯾﺶ و اﺻﻼح در ﯾﮏ زﻣﺎن اﻧﺠﺎم می ﺷﻮﻧﺪ .
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ رقومی سازی از روی ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮند:
اﺳﺘﺨﺮاج ﻋﻮارض
– ﺑﺮروی ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد، ﻋﻮارض ﻧﻘﻄﻪ ای، ﺧﻄی و سطحی دﯾﺪه می ﺷﻮﻧﺪ . اﺳﺘﺨﺮاج ﻋﺎرﺿﻪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺷﻨﺎﺳﺎیی و ﺗﻌﯿﯿﻦ آن ﮐﻪ ﻫﺮ ﭘﯿﮑﺴﻞ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻧﻮع ﻋﺎرﺿﻪ ای ﻣﺘﻌﻠﻖ اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﯿﮑﺴﻠﻬﺎی ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﺷﺪه ﻋﺎرﺿﮥ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﻮد .
– ﻋﻮارض ﻧﻘﻄﻪ ای ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺳﻤﺒﻟﻬﺎی ﻧﻘﻄﻪ ای ﻧﻤﺎﯾﺶ داده می ﺷﻮﻧﺪ. اﺳﺘﺨﺮاج اﯾﻦ ﻧﻮع ﻋﻮارض ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺘﮥ کوچکی از ﭘﯿﮑﺴﻠﻬﺎیی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻤﺒل ﺧﺎص ﻋﺎرﺿﻪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ می دﻫﻨﺪ. در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻧﻘﻄﻪ ای، ﻧﻘﻄﮥ ﻣﺮﮐﺰی ﺳﻤﺒل ﺑﺮای رقومی سازی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و ﻧﻤﺎد ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﻓﺮم ﺑﺮداری در آن ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺮار داده می ﺷﻮد.
– ﭘﯿﮑﺴﻠﻬﺎیی ﮐﻪ ﺑﺨﺸی از ﯾﮏ ﺧﻂ را ﺗﺸﮑﯿﻞ می دﻫﻨﺪ، ﺑﻪ دﺳﺘﻪ ﭘﯿﮑﺴﻠﻬﺎیی ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺮض آﻧﻬﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎرﯾﮑﺘﺮ از ﻃﻮل آﻧﻬﺎ ﺑﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭘﺲ از آن، اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﭘﯿﮑﺴﻠﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪ ﺧﻂ ﻣﺤﻮری ﺧﻮد ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﺮداری ﮔﺮدند. اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﻗﺮاردادن ﯾﮏ ﻣﺘﻮازی اﻻﺿﻼع فرضی ﺑﻪ دور دﺳﺘﻪ ﭘﯿﮑﺴﻠﻬﺎ و ﺳﭙﺲ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻮر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ آن اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ.
– زمانی ﮐﻪ ﯾﮏ ﻋﺎرﺿﻪ سطحی ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﭘﯿﮑﺴﻞ ﺗﻮﭘﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ داده می ﺷﻮد، ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻂ ﻣﺮزی آن ﺷﻨﺎﺳﺎیی و اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدد .ﺷﻨﺎﺳﺎیی و اﺳﺘﺨﺮاج ﺧﻂ ﻣﺮزی ﯾﮏ ﻋﺎرﺿﮥ سطحی ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﯾﮏ ﻋﺎرﺿﮥ خطی اﺳﺖ.
ساخت خطوط
– ﻧﮑﺘﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ در ﺑﺮداری ﮐﺮدن مجموعه پیکسلها، شناسایی صحیح عوارض ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻟﯿﺴﺖ ﻋﻮارض اﺳﺖ . ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮارض آﻧﻬﺎ را ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻧﻤﻮده و در ﻻﯾﮥ اﻃﻼﻋﺎتی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﺪ.
