ژئودیتابیس محلی یا یک فایل ژئودیتابیس؟
اگر شما هم از جمله کسانی هستید که بین استفاده کردن از یک ژئودیتابیس مانند Personal GeoDatabase و File GeoDatabase به جای Shapefile مردد مانده اید، میتوانید مطلب ما را مطالعه کنید و این بار باتوجه به کاربردی که انتظار دارید، داده های خود را ذخیره سازی کنید.
درحقیقت مطالب این مقاله تمام آن چیزی است که لازم است در این مورد بدانید، و از ذکر جزئیات در آن اجتناب شده است.
چرا ژئودیتابیس برای ذخیره داده ها مورد استفاده قرار گرفت؟
ژئودیتابیس یک راه سازمان یافته برای جمع آوری داده ها در کنار یکدیگر میباشد. تمام داده هایی که به نحوی با یکدیگر در ارتباط هستند در یک ژئودیتابیس کنار هم قرار میگیرند. برای مثال، ممکن است داده های مختلف یک شهر، اعم از لایه های هیدرولوژی، کاربری اراضی، راههای ارتباطی و مراکز آتش نشانی در یک ژئودیتابیس واحد قرار گیرند.
در مقایسه با یک Shapefile که فقط میتوانست داده های مربوط به یک لایه را در خود ذخیره کند، در ژئودیتابیس محدودیت خاصی درخصوص تعداد لایه های ذخیره شده یا همان FeatureClass ها نداریم. علاوه بر این در یک ژئودیتابیس میتوان یک توپولوژی تعریف کرد و این قابلیت در Shapefile موجود نیست.
هنگامی که شما میخواهید از داده های با محدوده مشخص (domain) استفاده کنید، یک Raster Catalog بسازید، یک Geometric Network بسازید و آنالیز شبکه انجام دهید، نیاز به ژئودیتابیس پیدا خواهید کرد.
همچنین یک Geodatabase از کارایی و سرعت بالاتری، مخصوصاً هنگامی که در داده های توصیفی جستجو میکنید، برخوردار است.
به دلیل اینکه Shapefile از DBF برای ذخیره سازی داده های توصیفی استفاده میکند، نام ستونهای آن نمیتواند بیش از 13 کاراکتر یا حرف باشد، اما در یک Geodatabase خبری از این محدودیتها نیست.
چرا فایل ژئودیتابیس (File Geodatabase) بطور باورنکردنی خوب عمل میکند؟
قبل از این، انتخاب ما برای داشتن یک دیتابیس محلی (در کامپیوتر شخصی خودمان) چیزی جز فرمت MDB نبود. این فرمت محدودیت داشت و نمیتوانستیم فایلی با حجم بیشتر از 2 گیگابایت داشته باشیم. این محدودیت برای کاربرانی که بصورت معمول از Access استفاده میکنند میزان کمی نیست و به راحتی میتوان داده های برداری بسیاری را درون یک فایل MDB ذخیره نمود. اما هنگامی که قرار باشد داده های رستر ی خود را در آن ذخیره کنیم با مشکل جدی مواجه خواهیم شد.
برای حل این مشکل، شرکت Esri فرمت جدیدی را بنام File Geodatabase طراحی کرد. اگر بخواهیم در محیط ویندوز به این فرمت نگاهی بیاندازیم، خواهیم دید که تعداد زیادی فایل در داخل یک فولدر قرار دارند که داده ها بصورت باینری داخل آنها ذخیره شده است. درحقیقت نکته کلیدی این است که در این فرمت، به دلیل تعدد فایلها، خبری از محدودیت حجم فایل نیست.
اما آیا این تمام چیزی است که بهبود یافته ؟
یک فایل ژئودیتابیس (File Geodatabase) به کاربران اجازه میدهد تا اطلاعات خود را فشرده سازی کنند، ایندکس مکانی برای داده هایشان درنظر بگیرند، داده های رستری خود را با استفاده از تکنیک Tile کردن آنها مدیریت کنند و همچنین امکان استفاده چند کاربر از یک دیتابیس محلی وجود دارد.
علیرغم اینکه فایل ژئودیتابیس بصورت اختصاصی در یک جا ذخیره میشود و در برخی موارد قابل اعتماد به نظر نمیرسد، از لحاظ صرفه جویی در حجم داده ها و فشردگی اطلاعات در صدر قرار دارند.
درباره ژئودیتابیس محلی (Personal Geodatabase) انصاف به خرج دهیم
یک ژئودیتابیس محلی درمورد حجم و برخی عملکردهای مورد انتظار ما محدودیت دارد. مطابق محدودیتی که در یک فایل Microsoft Access یا همان MDB دارد، نمیتواند بیش از 2 گیگابایت حجم داشته باشد.
علیرغم محدودیت ژئودیتابیس محلی در حجم داده ها، میتوان با استفاده از سامانه ODBC که در سیستم عامل ما وجود دارد، با اکثر نرم افزارها لینک شد و داده های موجود در آن را در نرم افزارهای مختلف مشاهده نمود. برای مثال، ODBC میتواند داده های توصیفی موجود در یک ژئودیتابیس محلی را گرفته وآنها قابل تحلیل در یک نرم افزار محاسبات آماری مانند R نماید.
همچنین میتوان به آن به شکل یک پایگاه داده (DBMS) نگاه کرد و پرسش های مختلفی را در قالب دستورات SQL از آن پرسید.
اما بعضی وقت ها بهترین جواب همان Shapefile است !
یک Shapefile شامل تعدادی فایل هم نام است که در کنار یکدیگر قرار گرفته و همه آنها درکنار یکدیگر نشان دهنده یک لایه هستند. شما در یک Shapefile حداقل باید سه فرمت Shp ، Shx و Dbf را داشته باشید که وظیفه ذخیره سازی هندسه عوارض مکانی، داده های توصیفی و ارتباط بین این دو را انجام میدهند.
درحقیقت امروزه Shapefile به عنوان محبوب ترین فرمت ذخیره سازی داده های مکانی مطرح است. به همین دلیل تقریباً تمامی نرم افزارهای مکانی و سامانه های اطلاعات مکانی (GIS) از آن استفاده میکنند و آن را import و export میکنند.
اگر شما داده ای را با این فرمت داشته باشید، حداقل میتوانید مطمئن باشید که تمامی نرم افزارهای GIS میتوانند آن را بخوانند، این در حالی است که فرمت های File Geodatabase و Personal Geodatabase صرفاً توسط محصولات شرکت Esri قابل خواندن و ویرایش هستند.
سخن آخر
وقتی ژئودیتابیس برای اولین بار متولد شد، بین کسانی که با سامانه های اطلاعات مکانی(GIS) کار میکردند، مانند یک معجزه مطرح بود. این فرمت توانست روند ذخیره سازی، ویرایش و ارائه داده ها را در سازمانهای مختلف تغییر دهد.
مهاجرت از Shapefile به سمت ژئودیتابیس پنجره ای را به سوی استفاده از دیتابیس های رابطه ای (relational database) و یکپارچگی داده ها برای ما باز کرد.
امروز دیگر وقت آن رسیده تا باتوجه به موقعیتی که در آن قرار گرفته ایم، به سمت استفاده بیشتر از ژئودیتابیس گام برداریم. حتی با اینکه هنوز اذعان داریم، Shapefile رایج ترین فرمت ذخیره سازی داده ها است.
