مولفه های جی.آی.اس ( GIS )
سیستم های اطلاعات جغرافیایی یک سیستم رایانه ای می باشد که مانند سایر سیستم های رایانه ای از مولفه های ورود داده، تجزیه و تحلیل داده و خروجی داده تشکیل می شود، با این تفاوت که مولفه های جی.آی.اس ( GIS ) در ارتباط با هم بوجود آمده و شکل میگیرند. به عنوان مثال اگر چه نقشه های رقومی ورودی GIS محسوب می شود اما نوع تجزیه و تحلیل، فرمت ورودی داده را تعریف میکند یا نوع پردازش، روش خروجی را تعیین می نماید.
1- ورودی داده
یکی از مولفه های جی.آی.اس سامانه هایی هستند که وظیفه ورود اطلاعات را برعهده دارند. ورودی داده در GIS از منابع مختلفی تامین می شود. منابع داده در GIS می تواند شامل نقشه های توپوگرافی، عکسهای هوایی، تصاویر ماهواره ای، داده های اندازگیری شده مانند هیدرومتری و اقلیمی و … باشد. این داده ها به هر فرمت و شکلی باشند، GIS ابزارهای تبدیل آن را فراهم می سازد.
روش های ورود داده به محیط GIS به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها مدل تحلیل، هدف از بکارگیری GIS، مقیاس مورد مطالعه و نوع منابع داده می باشند.
2- مدیریت داده
3- کاوش و پردازش داده
عملیات کاوش، داده ها را برای تجزیه و تحلیل آماده می کند، لذا شامل توابعی است که داده ها را مورد بررسی و جستجو قرار می دهد. در این مرحله با پرسش، اندازگیری و آزمون قابلیت داده برای انجام تحلیل موردنظر، سنجیده می شود. عملیات پردازش، داده ها را از فرمت اولیه خارج می کند و به داده هایی با ماهیت های متفاوت تبدیل می کند. برای مثال تبدیل داده های ارتفاعی به مدل رقومی ارتفاع و انطباق نتایج حاصل از آنالیز داده های ماهواره ای با آن. نوع تجزیه و تحلیل و مدلسازی نیز در روش پردازش موثر است.
4- تجزیه و تحلیل و مدلسازی داده ها
در این مرحله، داده مرحله پردازش را طی نموده است و توسط توابعی آماده برای پذیرش مدل می شود برای مثال درونیابی داده های اقلیمی یا تهیه ی لایه ی شیب از مدل رقومی ارتفاع یا لایه ی تغییرات یک پدیده در واحد سطح.
در تجزیه و تحلیل داده روابط متغیرها نیز بررسی می شود و آماده ی پذیرش مدل می شویم. برای مثال در اجرای یک پروژه ی پهنه بندی یا یک پروژه مکانیابی روش مناسب وزن گذاری سطوح مختلف لایه ها یا اعمال ضریب بر لایه ها تعیین می گردد. در GIS توابع مختلفی برای اعمال ضریب و وزن وجود دارد.
5- گرفتن خروجی از داده ها
سیستم های اطلاعات جغرافیایی توانمندی ویژه ای در ارائه ی خروجی دارند. این سیستم ها قادر هستند تا نتایج خود را به فرمت بانک داده، نقشه، تصویر، جدول، فیلم و .. ارائه نمایند. خروجی GIS نیز میتواند ورودی سیستم های دیگر قرار گیرد. برای مثال بانک داده ی جغرافیایی می تواند ورودی سیستم های دیگر قرار بگیرد. ابزار های خروجی در GIS می توانند بر اساس فرمت های خروجی متنوع باشند.
