GIS Ready – آماده سازی داده‌های برداری برای ورود به GIS

   هدف از GIS Ready ، انجام ویرایش و آماده سازی اطلاعات مكانی برای ورود به سیستم GIS ، كنترل عوارض و صحت ارتباط آنها، حذف عوارض تكراری، حذف خطاهای ظاهری در فایل رقومی و برقراری پیوستگی عوارض می باشد.

پاکسازی (Clean کردن) داده

   به كلیه عملیاتی كه روی عوارض موجود در فایل رقومی صورت می گیرد تا امكان انجام آنالیزهای GIS روی آن فایل ایجاد شود و نتیجه درستی استخراج گردد، عملیات پاکسازی گفته می شود. این پردازشها برای داده های برداری قابل تعریف میباشند.
شما میتوانید با اندکی جستجو در مورد نحوه GIS Ready در نرم افزارهای مختلف، ابزارهایی را بیابید که هرکدام میتوانند تاحدی این موارد را کشف و اصلاح نمایند.
باید هنگام GIS Ready به این نکته توجه داشت که تفییر فرمت فایلهای اولیه میتواند باعث بروز خطاهای نامشخصی در داده ها شود و به همین دلیل بهتر است حتی الامکان از این کار اجتناب کنید.
این عملیات را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم بندی نمود:

–  عملیاتی که روی عوارض موجود در یک لایه اطلاعاتی انجام می‌شود.
–  عملیاتی که روی عوارض موجود در لایه‌های اطلاعاتی مختلف انجام می‌شود.

مجموعه عملیات مورد نیاز برای GIS Ready داده های مکانی

1- ایجاد گره (Node)

   یكی از اشكالات گرافیكی موجود درون فایل های گرافیكی، خطای ناشی ار عدم  وجود گره در محل اتصال یا تقاطع المانهای خطی می باشد. برای جلوگیری از بروز چنین ایراداتی باید در مرحله ورود داده (تبدیل فتوگرامتری و یا دیجیتایز کردن) عامل اقدام به ایجاد گره (Node) در محل تقاطع المانهای گرافیکی نماید یا اینکه در مراحل بعدی با استفاده از امکانات موجود در نرم‌افزارها به طور اتوماتیک این کار انجام شود.

2- اصلاح رد شدگی و نرسیدگی  (Over / Under shoot)

   منظور از نرسیدگی و رد شدگی در رقومی سازی، عدم انطباق دقیق خطوط در محل برخورد می باشد. برای جلوگیری از این موارد نیز باید در مرحله ورود داده (مثلاً، تبدیل فتوگرامتری یا دیجیتایز کردن) از ابزارهای مناسب، مانند Snap استفاده گردد یا در مرحله ویرایش و آماده سازی با تنظیم تلورانس مناسب به طور اتوماتیک یا با یافتن محل ایراد و رفع آن بصورت نیمه اتوماتیک و  غیراتوماتیک اقدام شود.

3- رفع Pseudo Nodes ( یا Unsplit کردن قطعه خطوط بهم متصل)

   Pseudo Nodeها، گره‌هایی هستند که از آنها فقط دو Arc منشعب شده باشد. پس از یافتن محل این نوع گره‌ها در صورت عدم ضرورت وجود آنها، باید نسبت به حذف آنها  یا در واقع ایجاد یک قطعه خط یکپارچه اقدام گردد.

4- اصلاح خطوط خود متقاطع (Self Intersections)

   بنابر تعریف، یك خط نباید با خودش تقاطع داشته باشد. در صورتی كه یك خط در فایل گرافیكی خودش را قطع نموده باشد، این خطا باید كشف و رفع گردد.

5- حذف خطوط كوچك اضافی

   در پاره ای موارد خطوط كوچك ناخواسته ای به سبب عدم ویرایش صحیح خطوط اصلی، ایجاد می گردد كه باید آن ها را حذف نمود.

6- حذف Gap و Sliver

   یكی دیگر از خطاهای موجود در فایل گرافیكی، خطای ناشی از رقومی سازی دوباره مرز بین دو پلیگون می باشد. علت ایجاد پدیده Gap و Sliver ، عدم تطابق دقیق دو خطی است كه در اثر دوباره رقومی سازی مرز مشترك بین پلیگون ها به وجود می آید.
در صورتی كه دو پلی گون در قسمت مرز هم پوشانی پیدا كنند خطای Sliver رخ می دهد و اگر بین آن دو فضایی خالی بماند خطای Gap رخ داده است که باید نسبت به یافتن محل وقوع این ایرادات و برطرف نمودن آنها اقدام شود.

7- رفع پلیگون های زائد

   پلیگون های زائد اغلب بر اثر خطای رقومی سازی عامل در فایل ایجاد می‌گردد كه برای حذف آنها یا ترکیب آنها با پلیگونهای هم مرز باید اقدام نمود. معمولاً در مواردی كه این پلیگونها ماهیت مستقلی پیدا می‌كنند مساحتشان بسیار نزدیك به صفر می‌باشد.

8- رفع خطوط تكراری (Duplicate) یا همپوشان ( Overlapping )

   گاه به دلیل اشتباه عامل رقومی ساز، یك عارضه خطی  به طور تكراری، دقیقاً یا بطور جزیی روی هم ایجاد می‌گردد كه باید رفع گردد. این خطاها با چشم قابل رویت نبوده و در بسیاری موارد هنگام Select کردن عوارض بصورت دستی خود را نشان میدهند. این موارد را میتوان با اعمال توپولوژی مناسب برطرف نمود.

9- كنترل یكپارچگی عوارض و انطباق لبه‌ها در فایل های مجاور

   همواره باید فایل های گرافیكی در مرز خود با فایل های مجاور بررسی شوند که در لبه‌های فایل های مجاور با هم انطباق داشته تا در صورت استفاده در یك پایگاه داده یكپارچه (Seamless) خطا ایجاد نشود. این گونه موارد اکثراً هنگامی ایجاد میشوند که در میخواهیم تعدادی از شیتهای مجاور را با یکدیگر یکپارچه کنیم.

10- تشكیل پلی گونهای جزیره ای ( Island Polygons )

   در مواردی که دو یا چند پلیگون در داخل یکدیگر قرار می‌گیرند باید نسبت به خارج کردن ( Exclude ) پلیگون داخلی از سطح پلیگون خارجی ( پلیگون در بردارنده ) اقدام شود.

11- حذف همپوشانی در سطح یک لایه ( Self Overlap )

   پلیگونهای موجود در یک لایه نباید با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. چنین اشکالاتی باید شناسایی و بر طرف گردند. این خطا در وهله اول با Sliver اشتباه گرفته میشود، اما منظور از این خطا این است که خط Border یک پلیگون مشابه خطای Self Intersection عوارض خطی، خود را قطع نکند.

12- حذف همپوشانی (Overlap) در سطح چند لایه

   پلیگونهای موجود در یک لایه نباید با پلیگونهای موجود در یک لایه دیگر همپوشانی داشته باشند. اگر بتوانیم پلیگونهای هم خانواده را با یکدیگر GIS Ready کنیم، این خطا به حداقل خواهد رسید.

13- قرار گرفتن عوارض نقطه ای در داخل پلیگون

   در مواردی ماهیت داده به گونه ای است که یک عارضه نقطه ای باید لزوماً در داخل پلیگون موجود در یک لایه سطحی قرار گیرد که در این صورت این مورد باید کنترل شود. اما در اکثر موارد این مورد به دلیل بروز خطا و یا جابجایی در عوارض دیگر اتفاق می افتد.

14- انطباق عوارض نقطه ای بر نقاط انتهایی (End Point) عوارض خطی

   در مواردی ماهیت داده به گونه ای است که یک عارضۀ نقطه ای لزوماً باید منطبق باشد بر نقطه انتهایی (End Point) یک عارضه خطی، در این صورت این مورد نیز باید کنترل شود. برای مثال میتوان گفت که لایه نقطه ای روستاها میبایست الزاماً بر انتهای خطوط موجود در لایه راهها منطبق باشند.