پایگاه ملی نام‌های جغرافيايی ایران، بانك اطلاعاتی است كه به‌منظور گردآوری، ثبت و به هنگام سازی نام‌های جغرافیایی كشور و یكسان‌سازی گویش و نگارش آن‌ها در نقشه‌ها، اسناد و مدارك و رسانه‌ها ایجاد شده است.
منظور از نام جغرافیایی یك كلمه خاص، تركیبی از كلمات و یا یك اصطلاح است كه به‌طور مكرر در یك زبان استفاده شده و به یك مكان، عارضه یا منطقه خاص كه خصوصیات منحصربه‌فردی در سطح زمین دارد، منتسب می‌گردد. هر نام جغرافیایی دارای ویژگی‌های مكان و موقعیت، پیشینه تاریخی، و ساختار و مفهوم است.
ایجاد پایگاه ملی نام‌های جغرافیایی توسط سازمان نقشه‌برداری كشور از تصمیمات كمیته تخصصی نام نگاری و یكسان‌سازی نام‌های جغرافیایی كشور است. سازمان نقشه‌برداری کشور مسئولیت این کمیته را در سطح بین‌المللی بر عهده داشته و همراه با هشت وزارتخانه و سازمان دیگر، وظیفه یكسان‌سازی نام‌های جغرافیایی را به عهده دارد. طراحی این پایگاه از سال 1382 آغاز شده و تاکنون اطلاعات بسیاری در آن ذخیره‌سازی شده است.
خصوصیات پایگاه نام‌های جغرافیایی ایران
طبقه‌بندی جداول این پایگاه به‌صورت زیر است:
– جداول مرتبط با نام
– جداول مرتبط با عوارض و ویژگی‌های آن‌ها
– جداول مرتبط با كلاس عوارض و طبقه‌بندی آن‌ها
– جداول مرتبط با نقشه‌ها و اطلاعات چندرسانه‌ای
– جداول مرتبط با تقسیمات كشوری
– جداول ارتباط‌دهنده با سایر بانک‌های اطلاعاتی زمین مرجع
– جداول مرتبط با مدیریت سیستم و كاربران
نام‌ها مهم‌ترین ركن اطلاعاتی این پایگاه را تشكیل می‌دهند و در طراحی این بخش سعی شده تمام پیش‌بینی‌های لازم در خصوص ثبت نگارش فارسی، ثبت آوانگاری با اعلام فونتیك، ذخیره فایل صوتی گویش محلی هر نام صورت گیرد. هر نام با تلفظ خاص خود فقط یك بار در پایگاه ثبت شده ولی به عوارض متعدد كه همنام هستند منتسب می‌گردد.
عوارض هنگام ورود به پایگاه نام‌گذاری شده و پس از آن هرگونه تغییر در نام یك عارضه در جداول مربوطه ثبت می‌شود بنابراین زنجیره تغییرات نام یك عارضه از زمان ورود به پایگاه قطع نمی‌گردد و به‌عنوان نام قبلی همراه با مستندات برای عارضه حفظ می‌شود. برای هر عارضه ویژگی‌های متعددی قابل پیاده‌سازی است و این ویژگی‌ها می‌تواند كلیدهای ارتباطی عارضه با سایر بانک‌های اطلاعاتی باشد.
برای تفكیك نوع عوارض در پایگاه، ساختار سلسله مراتبی پیاده شده و طبقه‌بندی بر اساس کلاس‌ها اصلی و فرعی و …. و نهایتاً به یك عارضه خاص ختم می‌گردد.
با هر بار جستجو، عوارض بازیابی شده روی تصویر ماهواره‌ای نمایش داده خواهد شد. نمایش تصویر نقشه‌های پوششی که نام جستجو شده در آن قرار دارد از دیگر قابلیت‌های این پایگاه اطلاعاتی است و کاربر می‌تواند با پرداخت هزینه، مستندات و نقشه‌های موجود و نام‌های بازیابی شده در قالب خرید الکترونیک ابتیاع نماید.
قابلیت ارائه اطلاعات چندرسانه‌ای به‌صورت متن یا عكس برای هر عارضه در این بانك مهیا است و از این خصوصیت برای ارائه پیشینه و تاریخچه نام‌ها و تصاویر عوارض استفاده می‌شود.
از مهم‌ترین بخش‌های پایگاه نام‌ها، جداول مربوط به تقسیمات كشوری و سطوح مختلف آن است. ساختار سلسله مراتبی تقسیمات كشوری به ترتیب شامل استان، شهرستان، بخش و دهستان در تشكیل جداول این بخش رعایت شده است. عوارض با توجه به مختصات جغرافیایی خود از جداول تقسیمات كشوری كد تقسیماتی دریافت می‌کنند. ازآنجاکه تقسیمات كشوری دائماً دستخوش تغییر است، این جدول هرسال بازنگری شده و به طبع آن كد تقسیماتی عوارض بهنگام می‌شود. الصاق كد تقسیماتی به هر عارضه به‌طور خودکار و از طریق یك برنامه واسط انجام می‌گردد.
كلیه كاربران از طریق آدرس اینترنتی https://gndb.ncc.gov.ir به پایگاه دسترسی داشته و می‌تواند نسبت به بازیابی و جستجوی اطلاعات موردنظر خود اقدام نمایند.
روشهای جستجو در پايگاه نام‌های جغرافيايی در وب
1- جستجو از طريق نام جغرافيايی
2- جستجو از طریق نوع عارضه
3- جستجو از طریق محدوده سیاسی
4- جستجو از طریق مختصات جغرافیایی
5- جستجو از طریق کد نقشه‌های پوششی
با اجرای هر یك از روشهای جستجو، در جدول نتایج اولیه، تعداد عوارض یافت شده نگارش فارسی، آوانگاری و موقعیت استانی عارضه ارائه می‌گردد. در جدول نتایج اولیه، تعداد کل رکوردها بازیابی شده نمایش داده می‌شود و به ترتیب الفبا موقعیت 30 رکورد از نتایج روی تصویر ماهواره‌ای نمایش داده شده و قابل دانلود با فرمت text است. کاربران می‌توانند نقشه عوارض انتخاب‌شده را در مقیاس‌های مختلف مشاهده نموده و در صورت تمایل آن را خریداری نمایند در بخش جزئیات، اطلاعاتی همچون صوت نام، موقعیت تقسیماتی عارضه، مختصات جغرافیایی عارضه، اطلاعات چندرسانه‌ای، نام‌های دیگر و قبلی عارضه، و ویژگی‌های خاص مانند كد آماری برای مراكز جمعیتی یا ارتفاع برای عوارضی مانند كوه ارائه شده است.
پشتیبانی پایگاه داده ملی نام‌های جغرافيايی ایران
علیرغم این موضوع که این پایگاه مربوط به سازمان نقشه برداری کشور بوده و رفع نواقص احتمالی آن میبایست توسط مسئولین وقت سازمان مذکور پیگیری شود، اما آقای مهندس بلندیان حسب تعهد و احساس مسئولیت شخصی نسبت به کاربران محترم قبول زحمت نمودند و تا زمانی که برایشان مقدور باشد، پاسخگوی سوالات شما عزیزان میباشند. برای تماس با ایشان میتوانید به ایمیل شخصی ایشان به آدرس bolandiyan@gmail.com پیام ارسال نمائید.
