تفاوت شمال مغناطیسی با شمال جغرافیایی در چیست؟ شاید تابحال در متون تخصصی و یا نقشه ها مختلف عبارتهایی چون شمال مغناطیسی ، شمال جغرافیایی و یا شمال حقیقی را خوانده باشید و بخواهید معانی آنها را بدانید. با ما همراه باشید تا برای سوالات خود پاسخی بیابید.
داستان جهت یابی قطب نما
در نظر بگیرید شما یک جهانگرد هستید که دقیقاً بر روی قطب شمال ایستاده است. سفر طولانی را پشت سر گذاشته اید و هوا بسیار سرد است. قطب نمای خود را بیرون می آورید.
عقربه های قطب نما چه جهتی را نشان می دهند؟
پاسخ این سوال، ممکن است آنچه که شما فکر میکنید نباشد. بر اساس پاسخ به دست آمده، شما تفاوت بین شمال جغرافیایی واقعی و شمال مغناطیسی را متوجه خواهید شد، زیرا این دو شمال از لحاظ موقعیتی کاملاً با هم متفاوتند.
قطب شمال جغرافیایی (حقیقی) چیست ؟
زمین حول دو قطب شمال جغرافیایی و قطب جنوب دوران میکند. قطب شمال جغرافیایی و قطب جنوب مکانهایی هستند که خطوط طول جغرافیایی (نصف النهارها) در این مکانها به هم میرسند. قطب شمال و جنوب در مقابل یکدیگر قرار دارند.
قطب شمال در میان اقیانوس اطلس قرار دارد. دانشمندان تلاش بسیاری کرده اند که قطب شمال را علامت گذاری کنند اما بدلیل اینکه آب این منطقه بطور یکنواخت با یخهای شناور دریایی پوشیده شده، عملاً امکان ساخت هیچ نوع ایستگاه ثابت و پایداری برای نشانه گذاری وجود ندارد.
در سمت دیگر زمین، قطب جنوب، بر روی تودۀ سرزمین قاره ای که با نام جنوبگان (قطب جنوب) آن را می شناسیم، قرار دارد. بدلیل اینکه یخهای درون جنوبگان، تنها مقدار کمی بر حسب متر جابجا میشوند، سازمان برنامه ریزی جنوبگان امریکا میتواند یک علامت و ایستگاه ثابت را به عنوان نشانگر قطب جنوب، در این محل قرار دهد.
شمال مغناطیسی چیست؟
زمین مانند یک آهنربای بزرگ است. قطب شمال مغناطیسی (که ما آن را با نام میل شمال مغناطیسی یا North Dip Pole می شناسیم)، نقطه ای در جزیره ایلسمر (Ellesmere Island) واقع در شمالی ترین نقطۀ کانادا، جایی که شمالی ترین خطوط به زمین فرو میروند، می باشد. عقربه قطب نما درون محفظۀ خود، آزاد بوده و میتواند دور خودش مانور بدهد. هنگامی که از قطب نما برای جهت یابی استفاده میکنید، عقربۀ قطب نما خودش را در جهت میدان مغناطیسی زمین قرار میدهد. عقربۀ قطب نما یک سوزن کوچک مغناطیسی است که به میدان مغناطیسی زمین واکنش نشان میدهد. این بدان معناست که عقربۀ قطب نما همواره جهت شمال مغناطیسی را نمایش میدهد که با شمال جغرافیایی متفاوت است.
اما این تفاوت چقدر است؟
شمال مغناطیسی و شمال جغرافیایی در کجا قرار دارند؟
اگر شما در شمال جغرافیایی ایستاده باشید، عقربۀ قطب نما کجا را نمایش میدهد؟
اگر شما در شمال جغرافیایی ایستاده باشید، قطب نما به شمالی ترین نقطۀ کانادا یعنی جزیره ایلسمر(Ellesmere Island) اشاره میکند. تفاوت بین شمال جغرافیایی و شمال مغناطیسی حدودأ 500 کیلومتر است. این تفاوت زاویۀ میل مغناطیسی یا انحراف مغناطیسی نامیده میشود. انحراف مغناطیسی خطایی است که بدلیل جنس فلزی عقربه های قطب نما بوجود می آید. تغییرات زاویۀ میل مغناطیسی بستگی به محل استقرار شما در کرۀ زمین دارد. کاربران میتوانند توسط جدول کالیبرۀ محلی، انحراف مغناطیسی را تصحیح کرده و به کمک قطب نما، در جهت درست قرار بگیرند. در حال حاضر اختلاف بین شمال جغرافیایی و شمال مغناطیسی حدودأ 500 کیلومتر میباشد، ولی شمال مغناطیسی در هر سال کیلومترها تغییر میکند. این پدیده به نام تئوری انتقال قطبی شناخته شده است.
