پایگاه داده (دیتابیس)

   پایگاه داده (دیتابیس) در مفهوم عام آن، به مجموعه ای از داده ها با ساختار منظم و سازمان یافته گفته میشود. در این مفهوم، ذخیره سازی ساده اطلاعات در یک پرونده را نیز میتوان نوعی پایگاه داده دانست. اما در مفهوم خاص، منظور از پایگاه داده مجموعه ای از این اطلاعات است که در قالبی ذخیره شده که توسط ابزارهای الکترونیکی قابل خواندن و دسترسی هستند. این دیتابیس ها میتوانند صرفاً اطلاعات توصیفی را در خود ذخیره کرده و یا حاوی اطلاعات مکانی نقشه های ما نیز باشند.

موارد زیر ازجمله تعاریف آکادمیک ارائه شده از این مفهوم هستند :

• پایگاه داده عبارت است از مجموعه ای از داده های به هم مرتبط
• پایگاه داده عبارت است از مجموعه ای از داده های منطقاً به هم مرتبط که برای پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی یک سازمان طراحی شده اند.
• پایگاه داده مجموعه ای است از داده های ذخیره شده و پایا، به صورت مجتمع (یکپارچه)، به هم مرتبط، حتی الامکان با کمترین افزونگی، تحت مدیریت یک سیستم کنترل متمرکز، مورد استفاده یک یا چند کاربر از یک یا بیش از یک سیستم کاربردی، بطور همزمان و اشتراکی.
• پایگاه داده به مجموعه ای از داده ها اطلاق میشود که توسط یک سیستم مدیریت پایگاه داده، مدیریت میشود.

ویژگیهای داده های مستقر در یک پایگاه داده به شرح زیر میباشد:

1- اشتراکی شدن یا Shared
بدین معنا که داده ها در یک دیتابیس بین چندین کاربر و برنامه کاربردی به اشتراک گذاشته میشوند و همه آنها میتوانند همزمان به این داده ها دسترسی داشته باشند.

2- ماندگاری یا Persistence
وقتی داده در یک دیتابیس ذخیره شد، پایدار است و از بین نمیرود. مگر آنکه توسط سیستم پایگاه داده تغییر کند. البته باید در نظر داشت که یک سیستم مدیریت پایگاه داده یا بعبارتی Database Management System (DBMS) با استفاده از راهکارهای مختلف و ابزارهایی که در اختیار مدیر سیستم قرار میدهد، این اطمینان خاطر را ایجاد مینماید.

3- امنیت یا Security
بخش امنیت، درحقیقت نحوه دستیابی به داده را تعریف میکند و اطمینان میدهد که دستیابی به اطلاعات از طریق مناسب و امن انجام میپذیرد.

4- اعتبار یا Validity
جامعیت (Integrity) یا صحت (Correctness) به درستی داده از لحاظ منطقی در دیتابیس نسبت به موجودیت دنیای واقعی معتبر اشاره دارد. مانند اینکه موجودی یک بانک نباید عددی منفی باشد و یا مقداری که برای مساحت یک محدوده تعریف میشود نباید صفر یا کمتر از صفر باشد.

5- سازگاری یا Consistency
داده در دیتابیس با مقدار واقعی داده در دنیای خارج سازگار است. وقتی یک فقره اطلاعات در بیش از یک نقطه ذخیره شود و لازم باشد بهنگام شود، اگر بهنگام سازی در همه نقاط انجام نشود ناسازگاری ایجاد میکند. وظیفه کنترل این سازگاری برعهده دیتابیس است.

6- کاهش افزونگی یا Non Redundancy
داده در دیتابیس دارای حداقل افزونگی است. کاهش افزونگی به این معنا است که هیچ دو فقره داده در بانک معرف یک موجودیت در دنیای خارج نباشند. برای مثال نام و نام خانوادگی یک فرد در دو بخش از دیتابیس تکرار نشده باشد.

7- استقلال یا Independence
تغییر در نمایش فیزیکی، تکنیکهای دستیابی و سازماندهی داده تأثیری روی برنامه های کاربردی ندارد.