نقشه، تصویری است از قسمتی یا تمامی کره زمین با یک مقیاس معین بر روی صفحه افقی که عوارض و پدیده های مختلف بوسیله یک سری از علائم قراردادی بر روی آن نشان داده شده است. نقشه ها دارای انواع گوناگونی هستند که هرکدام براساس کاربردی که از آنها انتظار میرود حاوی اطلاعات خاصی هستند.
در کشور عزیزمان، ایران، نیز نقشه های مختلفی توسط ارگانهای دولتی و مسئول تولید میشود که در این مقاله قصد داریم برخی از آنها را معرفی نماییم.
نقشه های مورد استفاده در ایران:
1. نقشه تقسیمات کشوری:
این نقشه محدوده جغرافیایی استان ها، شهرستان ها، بخش ها و دهستان ها را بر اساس جدیدترین تقسیمات کشوری نشان می دهد. متولی تولید و بهنگام رسانی این نقشه، وزارت کشور و دفتر تقسیمات کشوری این وزارتخانه میباشد و نقشه های کنونی تقسیمات کشوری با همکاری سازمان نقشه برداری کشور تهیه گردیده است. نسخه های مختلفی از این نقشه در فرمتهای DGN، Shapefile و Personal Geodatabase وجود دارد و در برخی از سایتهای اینترنتی میتوان نسخه هایی از این نقشه را دانلود نمود.
شما میتوانید نسخه ای از این نقشه را با فرمت Shapefile از این لینک دانلود نمایید.
2. نقشه های پوششی کشور:
نقشه های پوششی کل کشور با مقیاس 1:25000 توسط سازمان نقشه برداری کشور تهیه شده است. این نقشه ها نشان دهنده توپوگرافی یا پستی و بلندی سطح زمین، لایه های عوارض آبی، عوارض مسطحاتی و پوشش گیاهی می باشد. در حدود 169 لایه اطلاعاتی در این نقشه ها وجود دارد که تعداد قابل قبولی از آنها دارای اطلاعات توصیفی متناسب با کاربردهای عمومی میباشند.
این نقشه ها در ایتدا با فرمت DGN تهیه شده بودند که در ادامه بنا به نیاز کاربران، یکپارچه شده و در قالب Shapefile نیز تبدیل گردیدند. هم اکنون تمامی داده های مربوط به این نقشه ها در یک Geodatabase ذخیره سازی شده و سرویسهای مختلفی از آن توسط سازمان نقشه برداری کشور ارائه میگردد.
3. نقشه 2000 شهرها
تعداد زیادی از شهرهای ایران دارای نقشه 2000 هستند. این نقشه ها به سفارش ارارات مسکن و شهرسازی استانها و توسط بخش خصوصی تهیه شده است. این نقشه ها براساس استانداردی که سازمان نقشه برداری کشور تهیه کرده و با نظارت این سازمان تولید شده اند.
دقت این نقشه ها در حدود 40 سانتیمتر بوده و حاوی جزئیات زیادی از عوارض موجود در هر شهر میباشد. به همین دلیل در اکثر پروژه ها مانند آبرسانی، گازرسانی، توسعه زیرساختها، تهیه طرحهای جامع و تفصیلی، انجام برنامه ریزی و پروژه های جی آی اس و … مورد استفاده قرار میگیرد.
برای تهیه این نقشه ها نیز میتوانید با در دست داشتن نامه از مراجع ذیصلاح، به سازمان نقشه برداری کشور رجوع نمایید.
3. نقشه بلوک بندی آماری :
نقشه های آماری بخشی از ملزومات اجرای سرشماری ها و طرح های آماری بوده و به منظور اجرای بهینه سرشماری ها مورد استفاده قرار میگیرند. این نقشه ها اطلاعات نسبتاً دقیقی از وضع موجود شهرها و روستاها را در قالب بلوک های آماری در اختیار قرار می دهند.
بلوک آماری: به مجموعه ای از ساختمان های به هم پیوسته یا ساختمان ها و زمین های بهم پیوسته اطلاق می شود که از همه طرف به معابر عمومی (کوچه، میدان، خیابان) و … یا عوارض طبیعی (رودخانه، کوه، ترانشه) محدود شده باشد.
این نقشه ها عمدتاً با فرمت Shapefile و DWG و با مقیاس 1:2000 تولید میشوند و توسط مرکز آمار ایران و دفتر آمار و اطلاعات استانداری ها در دسترس قرار داده میشوند.
4. نقشه طرح هادی روستاها :
طرح هادي روستايي طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکرد های مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی و تأسیسات و تجهیزات و نیازمندیهای عمومی روستایی را بر حسب مورد در قالب مصوبات طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاههای روستایی یا طرحهای جامع ناحیه ای تعیین می نماید.
لایه های موجود در این نقشه ها عبارتند از :
لایه بلوک های روستایی، نقشه وضع موجود روستا، شبکه معابر موجود، کیفیت ابنیه، محدودیت توسعه، مراحل توسعه روستا، پهنه های نیازمند نوسازی و بهسازی، محله بندی، مالکیت، قیمت اراضی، شیب معابر، کاربری اراضی پیشنهادی و شبکه معابر پیشنهادی
این نقشه ها توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در قالب Shapefile و DWG تهیه شده اند و برای تهیه این نقشه ها میتوانید به مراکز بنیاد در استان مراجعه نمایید.
نقشه طرح هادی قاسم آباد بزرگ
