بلوک آماری ، داده‌ای مبنایی و کارآمد
داده‌های بلوک آماری که توسط مرکز آمار ایران تهیه می‌گردند با توجه به مزیت‌هایی که دارند می‌توانند به‌عنوان لایه‌ای مبنایی برای تكميل و توسعه سيستم ثبت كاداستر شهری (LIS) مورد استفاده قرار گیرند. امروز سعی داریم شما عزیزان را با لايه بلوك‌های آماری و کاربرد آن در تهيه نقشه كاداستر آشنا کنیم.
همانطور که می‌دانید، مهم‌ترین ابزار جهت مدیریت کارآمد در هر زمینه‌ای وجود اطلاعات و بالاخص داده‌های مکانی می‌باشد. اداره كاداستر نیز به‌منظور ايجاد يك نظام ثبتی حقوقی منظم و كارآمد، نيازمند داشتن نقشه‌های بلوكی و بسيار دقيق است. این نقشه‌ها توسط دفتر نقشه و اطلاعات مكانی مركز آمار ايران تهیه شده و هرسال در سطح استان‌ها مورد بازنگری قرار می‌گیرند. این داده‌ها علاوه بر این که نیاز مرکز آمار ایران را مرتفع می‌سازد، می‌تواند برای استفاده در ارگانها و بخشهای دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد.
در اين مقاله به معرفی لایه بلوک‌های آماری پرداخته و سعی داریم تا نحوه استفاده آنها در سيستم اطلاعات مکانی/ زمينی یا همان GIS/LIS را بیان نموده و قابلیت‌های اين نوع نقشه‌ها را به‌عنوان يكی از نقشه‌های پایه‌ای كاداستر بیان نمائیم.
معرفی لایه بلوک آماری
هدف از نقشه‌های آماری شهری و آبادی بلوکه، تهیه یک نقشه موضوعی به مقياس 1:2000 می‌باشد، که به‌منظور راهنمایی مأمورین سرشماری و آمارگیری در سطح شهرها و آبادی‌های دارای نقشه بلوكه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نقشه‌ها بلوک‌های ساختمانی و مراکز مسکونی درقالب بلوک آماری آورده می‌شوند.
درخصوص تعريف بلوک آماری داریم:
بلوک آماری به مجموعه‌ای از ساختمان‌های به‌هم‌پیوسته (يا ساختمان‌ها و زمين‌های به‌هم‌پیوسته) اطلاق می‌شود كه از همه طرف به معابر عمومی (كوچه، ميدان، خيابان و …) يا عوارض طبيعی (رودخانه، کوه، ترانشه و …) محدود شده باشند.
در نقشه‌های آماری، عوارض با توجه به نوع و ماهيتشان به لایه‌های مختلفی تقسيم می‌شوند، اما دراین‌بین لایه‌ای كه بيشتر از بقيه مورد استفاده قرار می‌گیرد و از اهميت بالایی برخوردار است، لايه بلوك آماری می‌باشد.
كاداستر اطلاعات املاک
كاداستر اطلاعات املاك، يكی از ابزارهای مناسب جهت مديريت بهتر جوامع شهری بوده و می‌تواند در راستاي توزيع عادلانه ثروت در سطح شهر مورد استفاده قرار گيرد. کاداستر از بعد نظری به دو بخش شهری و غيرشهری تقسيم می‌گردد.
طبق تعريف، كاداستر شهری به معنای تعيين موقعيت منازل، کوچه‌ها و معابر به همراه اطلاعات توصيفی آنها است. كاداستر غيرشهری نيز به معنای تعيين حدود و اراضی زراعی و كشاورزی است.
به‌طورکلی نقشه‌های پایه‌ای كاداستر از طريق نقشه‌برداری زمينی يا فتوگرامتری تهيه می‌گردند و اين نقشه‌ها با گذشت زمان نيازمند به‌روزرسانی خواهند بود.
به‌منظور به‌روزرسانی نقشه‌های کاداستر دو موضوع اساسی زیر موردنیاز است:
– به‌روزرسانی اطلاعات ثبتی، شامل اطلاعات توصیفی و هندسی
– به‌روزرسانی نقشه‌های کاداستر در بخشهای دیگر یا به‌عبارتی به‌روزرسانی اطلاعات کارتوگرافی نقشه‌های پایه کاداستری (گویاسازی)
در مورد نقشه‌های کاداستر نیز به‌منظور تشخیص صحیح ملک توسط کاربران، نقشه‌برداران ثبت و حتی ارباب‌رجوعی که با مراجعه به نقشه محل، ملک خود را جهت انجام امور بعدی کاداستری و ثبتی برای نقشه‌برداران ثبت و یا کاداستر و حتی کاربران مشخص می‌کنند، رعایت اصول کارتوگرافی ضروری به نظر می‌رسد. اطلاعاتی مانند نام‌گذاری خیابان‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها، اداره‌ها و حتی عوارض طبیعی و مصنوعی که سرعت و دقت تشخیص ملک را افزایش می‌دهد، در این نقشه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
مزایا و معایب استفاده از لایه بلوک آماری برای به‌روزرسانی
استفاده از لایه بلوک آماری مزایای بسیاری دارد که در زیر مواردی از آنها را بیان می‌کنیم.
– هزينه بسيار كمتر نسبت به روش مستقيم زمينی
– پيوستگی نقشه‌های تهیه‌شده
– كنترل سهل و آسان برداشت‌ها
– سرعت بسيار زياد
– لایه‌بندی نقشه‌ها و دسترسی آسان به اطلاعات توصیفی موردنیاز ( اسامی، معابر، بلوک‌ها )
– وجود اطلاعات بلوک‌بندی شده و امکان استفاده از اطلاعات منتقل‌شده به بلوک‌های شهری، به‌منظور منطقه‌بندی نقشه‌ها هماهنگ با الگوی استاندارد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها
– استفاده از فرمت Shapefile برای نقشه‌های بلوك آماری
در این میان معایب ویا مشکلاتی را نیز به شکل زیر می‌توان برای این داده‌ها برشمرد :
– نياز به كنترل و تكميل زمينی
– عدم وجود اطلاعات كافی در داخل لايه مذكور
– مرز بلوک‌ها از دقت بالایی برخوردار نمی‌باشند
– كاربرد اصلی اين نوع لایه‌ها در پروژه‌های تحقيقاتی مورد استفاده، می‌باشد
باتوجه به مزایای بسیاری که درخصوص استفاده از لایه‌های بلوک آماری برای به‌روزرسانی داده‌ها برشمرده شد، استفاده‌کردن از این داده‌ها امری منطقی و اجتناب ناپذیر به‌نظر می‌رسد. البته می‌بایست دستورالعمل و ضوابط کاری را به‌گونه‌ای تنظیم نمود، تا معایب فوق نتیجه کار را بی‌ارزش نسازد.
[fusion_separator style_type=”shadow” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” sep_color=”” top_margin=”” bottom_margin=”10px” border_size=”” icon=”” icon_circle=”” icon_circle_color=”” width=”” alignment=”center”][/fusion_separator]باتشکر از جناب آقای مهندس هوانسیان که این مطلب را در اختیار ما قرار دادند.
