دو رشته با دو ریشه متفاوت : ژئوماتیک و GIS(سیستم اطلاعات جغرافیایی)
در دنیای جغرافیا، این دو رشته مفاهیمی مشابه داشته و بایکدیگر اشتباه گرفته میشوند.آنها تشابه زیادی با هم دارند، اما متفاوت هستند. دانشگاهها، ژئوماتیک و جی آی اس(GIS) را به صورت دو دوره تحصیلی متفاوت تلقی میکنند. اما چه چیزی بین آنها تفاوت ایجاد میکند؟ ما به طور اجمالی تفاوتهای کلیدی بین ژئوماتیک و GIS را در زیر بیان میکنیم.
نخستین استفاده از ژئوماتیک و GIS
واژه های ژئوماتیک و GIS از کجا نشأت گرفته اند؟ برای فهم بهتر این واژه ها شما باید به مبدا تعریفات آنها نظری بیفکنید.
مفهوم و مقصود این واژه ها چه بودند؟ ریشه هر دو واژه کانادایی میباشد، اما آنها معانی کاملاً متفاوتی را در تعاریف ژئوماتیک و GIS بیان داشتند. اجازه دهید که در تعاریف راجر تاملینسون و میشل پارادایز نگاهی بیندازیم.
راجر تاملینسون و GIS
در اوایل دهه 1960 دکتر راجر تاملینسون، پدر GIS، اولین GIS واقعی و اجرایی را تحت عنوان سیستم اطلاعات جغرافیایی کانادا (CGIS) توسعه داد. فهرست زمینهای کانادا (CLI) با تهیه نقشه از داده های مرتبط با خاکها، کشاورزی، جنگلداری و کاربری زمین به تعیین توانایی زمینهای روستایی کمک کرد. راجر تاملینسون ابتدا در نوشته های خود از واژه GIS به صورت “GIS برای برنامه ریزی منطقه ای” استفاده کرد.
این اتفاق در مدت زمان همکاری راجر تاملینسون با دولت کانادا در دهه 1960 افتاد در آن زمان که او در حال توسعه سیستم اطلاعات جغرافیایی کانادا بود. کانادا دومین کشور بزرگ دنیاست. به علت وسعت این کشور، تهیه نقشه های کاغذی و آنالیز آنها دشوار و غیر دقیق بود. به همین دلیل ایده تهیه فهرست زمین های کانادا (CLI) به صورت کامپیوتری در سال 1964 توسعه یافت. اما این ایده تا سال 1971 که کاملا عملی شد، هنوز انجام نشده بود.
هدف CLI چه بود؟ CLI خاک، زهکشی و ویژگی های آب و هوا را در زمینهای کانادا مدیریت کرد. به علت اینکه داده های CLI برای تعیین توانایی زمین برای انواع محصولات کشاورزی و مناطق جنگلی استفاده شدند، CLI یک ابزار تصمیم گیری کلیدی برای کاربری زمین در کانادا شد.
بسیاری براین باورند که CGIS به عنوان ریشه سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد. CGIS منحصر به فرد می باشد زیرا سیستم لایه ای را برای مدیریت نقشه ها اتخاذ کرد. در این زمان، GIS در شکل یک ابزار کامپیوتری برای ذخیره سازی و دستکاری داده های زمینی واقع در نقشه ها، ظهور کرد.
میشل پارادایز و ژئوماتیک
میشل پارادایز که معروف به پدر ژئوماتیک است این واژه را در دهه 1980 به عنوان یک چتر اتحاد برای چالش های چند رشته ای کنونی ایجاد کرد. چشم انداز ژئوماتیک، مهارت در تکنولوژی های فردی و تکنیک های جمع آوری داده های جغرافیایی و با تمرکز بر تعامل های بدست آمده هنگام ترکیب تکنولوژی های رقومی، به طور مناسب از رشته های مختلف می باشد.
میشل پارادایز یک فتوگرامتریست بود که برای وزارت منابع طبیعی در ایالت کیوابک کار می کرد. او بخاطر ایجاد واژه ژئوماتیک ” Geomatics” یا ” Geomatique” به زبان فرانسه در اواسط دهه 1980 معروف شد. ایده ژئوماتیک از نوشته های کلیدی او در صدمین سالگرد مذاکرات انجمن کانادایی نقشه برداری (که انجمن کانادایی ژئوماتیک شد) نشأت گرفت.
ایده ژئوماتیک که میشل پارادایز قصد بیان آن را داشت چه بود؟
واژه ژئوماتیک که میشل پارادایز قصد بیان آن را داشت شامل این بود که چگونه تکنولوژی مدرن کسب داده، می تواند در رشته هایی شامل نقشه برداری، ژئودزی و هیدروگرافی وارد شده و رواج پیدا کند.
ژئوماتیک :
ژئوماتیک واژه وسیعی شامل هر شیوه و ابزاری برای کسب داده جهت توزیع آن میباشد. در سال 1986، دپارتمان نقشه برداری لاوال در کیوابک کانادا نخستین برنامه آکادمیک ژئوماتیک دنیا را بجای برنامه نقشه برداری جاری آن توسعه داد.
ژئوماتیک یک واژه علمی برای جمع آوری، ذخیره سازی، پردازش و تحویل اطلاعات جغرافیایی می باشد. ژئوماتیک یک لغت جامع برای هر روش و ابزار کسب داده برای توزیع آن می باشد. ژئوماتیک بر روی ریاضیات، کامپیوتر و علوم زمین تمرکز می کند.
اگر شما به سرفصل های آموزشی ژئوماتیک (یا مهندسی ژئوماتیک) در دانشگاه نگاهی بیندازید موضوعاتی مانند نقشه برداری، ژئودزی، سنجش از دور، فتوگرامتری و دیگر مطالعات علمی را می بینید. این به این معنا نیست که تحلیل گرهای GIS با داده های سنجش از دور یا نقشه برداری کار نمی کنند، بلکه آنها اغلب این کار را انجام می دهند. تمرکز ژئوماتیک بر روی تولیدات، سرویس ها و ابزارهای موثردر جمع آوری، تلفیق و مدیریت داده های جغرافیایی پایه ریزی شده است.
GIS
درباره GIS اشتباه نکنید، GIS یک ابزار بسیار قوی است که اساساً چهار وظیفه را برعهده دارد:
-
- جمع آوری داده های جغرافیایی
- ذخیره سازی و ویرایش آنها
- آنالیز آنها
- بصری سازی جغرافیا بر روی نقشه
GIS در عمل به جمع آوری داده، ذخیره سازی، آنالیز و بصری سازی داده ها می پردازد. هر مسئله ای از دنیای واقعی با طبیعت جغرافیایی را در نظر بگیرید. تغییر آب و هوا، شبکه خطوط لوله، نمایش زیست محیطی. GIS کارامدترین، مؤثرترین و به صرفه ترین ابزار فراهم کردن یک راه حل جهت مدیریت داده، آنالیز و بصری سازی این مسئله می باشد. GIS تنها، ابزاری جهت تهیه نقشه نیست. این عملا خود جغرافیاست. GIS به دنبال یافتن راه حل ها جهت موضوع های جغرافیایی دنیای واقعی در طبیعت می باشد. سرفصل های آموزشی GIS عموماً شامل موضوعاتی مانند سیستم های مدیریت پایگاه داده، برنامه نویسی، سنجش از دور، کارتوگرافی و آمار فضایی میباشد.
نتیجه گیری
GIS به عنوان ابزاری برای پاسخگویی به برنامه ریزی زمین و تصمیم گیری ها ظاهر شد. راجر تاملینسون بوسیله ایجاد فهرست زمین های کانادا و ایجاد نخستین GIS، اهمیت دقت و داده های مرتبط را مشخص کرد.
در حالیکه ژئوماتیک موضوعی است که هر روش و ابزاری جهت کسب داده های جغرافیایی را شرح می دهد. همانگونه که فتوگرامتری برای نقشه برداری از زمین استفاده می شود، ژئوماتیک نیز یک واژه علمی در پاسخگویی به تکنولوژی های کسب داده در این زمینه ها می باشد.
به هر حال، اینها ریشه های تعاریف ژئوماتیک و GIS هستند. در اغلب موارد، تعاریف می توانند توسعه یابند و شامل آخرین توسعه های تکنولوژی نیز باشند.
این موضوعات (ژئوماتیک و GIS) هر دو در مرحله جوانی هستند. واژه ژئوماتیک در سال 1981 و GIS در سال 1968 شروع شد. پس هر دو از لحاظ تعریف درحال پیشرفت هستند همراه با توسعه های جدید و مهیج.
